Nguyên lý làm trắng da như thế nào? Các sản phẩm làm trắng trên thị trường có tác dụng như thế nào? Có cách nào để chúng ta có thể tự mình trở nên trắng hơn không? Cùng EDLLY tìm hiểu nguyên lý trắng da và cách loại bỏ Melanin nhé.
Nguyên nhân khiến da bị sạm đen – Melanin
Da sạm màu và xuất hiện các đốm đen chủ yếu là do hắc tố melanin. Sắc tố tự nhiên này được sản xuất bởi các tế bào hắc tố ở lớp cơ bản của da, nơi chứa một loại enzyme gọi là tyrosinase. Khi tyrosinase bị kích thích, nó sẽ kích thích sản xuất melanin, từ đó gây ra sạm da và hình thành các đốm đen. Vì vậy, nguyên tắc chính của việc làm trắng và sáng da là loại bỏ hắc tố melanin trên da hoặc ngăn ngừa sản sinh hắc tố melanin.
Biện pháp chính làm trắng và mờ các vết nám—ngăn ngừa sản sinh melanin và đào thải melanin
Nguyên tắc và phương pháp ngăn ngừa sản sinh melanin:
Để ngăn chặn việc sản xuất melanin, trước hết chúng ta nên tránh kích thích sản sinh melanin trong cuộc sống hàng ngày. Điều này có thể đạt được bằng cách thực hiện các biện pháp chống nắng tốt, duy trì chế độ ăn uống cân bằng và duy trì thói quen hàng ngày bình thường. Nếu những biện pháp phòng ngừa này không được thực hiện, làn da cuối cùng sẽ đen trở lại cho dù chúng ta có làm trắng bằng cách nào đi chăng nữa. Thứ hai, chúng ta có thể sử dụng một số loại mỹ phẩm hoặc thuốc để ức chế sản sinh melanin. Các sản phẩm làm trắng và loại bỏ đốm như vậy chủ yếu đạt được hiệu quả bằng cách ức chế hoạt động của tyrosinase. Ví dụ:
- Arbutin: Đây là hợp chất phenolic tự nhiên có khả năng ức chế hoạt động của tyrosinase một cách hiệu quả, từ đó làm giảm sản sinh melanin, giúp làm mờ vết thâm và làm sáng tông màu da.
- Chất ức chế tyrosinase (Tyrosinase Inhibitors): bao gồm nhiều thành phần như axit salicylic (Salicylic Acid), axit L-ascorbic (L-Ascorbic Acid , chính là Vitamin C), chiết xuất lupin đen (Licorice Extract) v.v. Những thành phần này có thể ức chế hoạt động của tyrosinase, giảm sản sinh melanin và đạt được hiệu quả làm trắng.
- Azelaic Acid: Đây là một loại axit hữu cơ tự nhiên có tác dụng làm giảm hoạt động của tyrosinase, đồng thời điều tiết sự tiết dầu của da, giúp cải thiện vết thâm, mụn.
- Hydroquinone: Đây là hợp chất phenolic có tác dụng ức chế hoạt động của tyrosinase một cách hiệu quả nhưng cần thận trọng khi sử dụng vì nồng độ hydroquinone cao có thể gây tác dụng phụ trên da.
Ngoài ra, kem chống nắng có thể ngăn chặn tia UV xâm nhập vào da về mặt vật lý và hóa học, làm giảm hơn nữa nguy cơ sản xuất melanin.
Phương pháp cơ bản để thải melanin được tạo ra—thúc đẩy tái tạo tế bào da, phân hủy và hấp thụ melanin
Thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da: Bằng cách cung cấp các thành phần giúp tái tạo tế bào da, các tế bào mới không bị ảnh hưởng bởi melanin được tạo ra, các tế bào chứa melanin di chuyển dần từ lớp cơ bản đến lớp sừng và cuối cùng bong ra. Ví dụ:
- Alpha Hydroxy Acids: bao gồm axit lactic, axit glycolic, v.v., có khả năng loại bỏ nhẹ nhàng các tế bào lão hóa trên lớp sừng và thúc đẩy sự phát triển của tế bào mới, từ đó cải thiện tông màu và kết cấu của da.
- Vitamin A (Retinoids): Có thể kích thích sự phát triển và biệt hóa tế bào, giúp đẩy nhanh quá trình trao đổi chất của tế bào da, thúc đẩy quá trình bong tróc của các tế bào lão hóa, đồng thời giúp làm mờ vết thâm.
- Lăn kim siêu nhỏ (Micro-needling): Sử dụng những mũi kim siêu nhỏ để kích thích da, kích thích tái tạo tế bào, thúc đẩy sản sinh collagen và sợi đàn hồi, giúp cải thiện kết cấu da và làm mờ vết thâm.
Thúc đẩy quá trình phân hủy, hấp thụ và thải sắc tố: Phương pháp này khiến sắc tố bị phân hủy và hấp thụ vào da, sau đó thải ra ngoài qua hệ thống tuần hoàn của cơ thể. Ví dụ:
- Trị liệu bằng Laser (Laser Therapy): Laser có thể tập trung năng lượng cao vào vùng sắc tố để nghiền nát các hạt sắc tố. Các hạt sắc tố bị nghiền nát có thể được tế bào da hấp thụ hoặc đào thải khỏi cơ thể thông qua hệ bạch huyết (Lymphatic system). Quá trình này đòi hỏi thời gian hồi phục nhưng thường có thể đạt được hiệu quả làm sáng da rõ ràng hơn.
- “Thay” da bằng hóa chất (Chemical Peels): Một số thành phần hóa học, chẳng hạn như axit trichloroacetic (TCA) hoặc axit salicylic, có thể làm sáng các đốm bằng cách lột lớp biểu bì. Những thành phần này có thể giúp làm mờ các đốm đen bằng cách khuyến khích các tế bào da cũ bong ra và cho phép các tế bào mới thay thế.
- Liệu pháp ánh sáng (Light Therapy): Sử dụng ánh sáng có bước sóng cụ thể, chẳng hạn như tia laser hoặc ánh sáng xung, melanin có thể được làm nóng và phân hủy ngay lập tức, sau đó được bài tiết qua tế bào da hoặc hệ thống cơ thể.
Yếu tố kích thích sản sinh melanin giúp làm trắng da
- Bức xạ tia cực tím (Ultraviolet Radiation) là thủ phạm chính thúc đẩy quá trình sản sinh melanin nên việc chống nắng là bước đầu tiên để đạt được mục tiêu làm trắng da. Thoa kem chống nắng vào mỗi buổi sáng trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi hai giờ. Nếu bạn tham gia các hoạt động như đổ mồ hôi hoặc bơi lội, bạn nên lau khô người và bôi lại kem chống nắng kịp thời. Ngoài ra, tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong những giờ mạnh nhất (10 giờ sáng đến 2 giờ chiều) và đeo các biện pháp bảo vệ như mũ và kính râm.
- Phụ nữ tiết ra hormone luteinizing hai tuần trước kỳ kinh nguyệt (hoặc thuốc tránh thai), giai đoạn này cũng có khả năng ảnh hưởng đến việc sản xuất melanin. Vì vậy, điều quan trọng là phải chú ý hơn đến việc chống nắng trong giai đoạn này, đồng thời giữ ẩm và phục hồi làn da. Điều này có thể giúp làm chậm tốc độ sản xuất sắc tố.
- Căng thẳng, thiếu ngủ và chế độ ăn uống không cân bằng đều có thể dẫn đến rối loạn nội tiết kích thích sản sinh melanin. Để duy trì sự cân bằng nội tiết, chúng ta cần duy trì tâm trạng vui vẻ, đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi đêm và lựa chọn các loại trái cây, rau quả giàu vitamin C (Vitamin C), E (Vitamin E), B, v.v. trong chế độ ăn uống, và giảm ăn đồ chiên, thực phẩm cay, chứa caffein, v.v.
- Sử dụng mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc da không phù hợp với loại da hoặc trang điểm quá đậm dễ gây dị ứng, lâu dài dẫn đến lắng đọng melanin và hình thành vết thâm. Nên sử dụng các sản phẩm không có mùi thơm, không màu và đảm bảo tẩy trang kỹ lưỡng mỗi ngày để đảm bảo da được thở hoàn toàn.
- Làm sạch da mặt quá mức, chà xát quá nhiều hoặc tẩy da chết quá mức có thể gây tổn thương da và thúc đẩy sự lắng đọng melanin. Để tránh điều này, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ và mát xa nhẹ nhàng làn da trong khi làm sạch. Đối với việc tẩy da chết, một hoặc hai lần một tuần là đủ, quá nhiều có thể gây tổn thương cho da. (Đọc thêm: Rửa mặt đúng cách và những điều cần chú ý)
- Cắt giảm các loại thực phẩm làm cho da bạn nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như caffeine và các loại thực phẩm có múi. Những thực phẩm này làm tăng độ nhạy cảm với ánh sáng của da, khiến da dễ bị tổn thương bởi tia cực tím hơn.
- Ăn nhiều trái cây, rau củ giàu vitamin C, giúp chống oxy hóa và ức chế sản sinh hắc tố melanin. Ví dụ: cà chua, kiwi, dâu tây và các loại trái cây khác. Vitamin C không chỉ giúp làm trắng da mà còn tăng cường khả năng miễn dịch và thúc đẩy sự phát triển của xương.
Tại sao cùng một sản phẩm làm trắng có tác dụng với một số người nhưng lại không có tác dụng với những người khác?
Theo quy định, mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng chứa đủ thành phần làm trắng đã được cơ quan y tế phê duyệt trước khi được công bố có tác dụng làm trắng. Tuy nhiên, dựa trên chu kỳ phát triển của da, phải mất ít nhất 2 đến 4 tuần để loại bỏ hắc tố melanin hiện có. Nếu chúng ta tiếp tục kích thích sản xuất melanin trong quá trình này, melanin mới sẽ tiếp tục hình thành, dẫn đến việc sử dụng nhiều sản phẩm làm trắng cuối cùng sẽ mất tác dụng, thậm chí khôi phục lại màu da ban đầu.
Ngoài ra, các sản phẩm làm trắng thường gây kích ứng da cao (kích thích tế bào phát triển, ức chế hoạt động…) để đạt được hiệu quả làm trắng. Tuy nhiên, sinh lý da và loại da của mỗi người là khác nhau, điều này có thể khiến cùng một thành phần hoạt động khác nhau trên những người khác nhau và da của một số người có thể hấp thụ các thành phần cụ thể dễ dàng hơn, trong khi những người khác có thể mất nhiều thời gian hơn. Các loại da khác nhau có thể có phản ứng khác nhau với các thành phần làm trắng, nếu da không chịu được sự kích thích của sản phẩm hoặc bị dị ứng với các thành phần của sản phẩm sẽ khiến vấn đề về da trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy, điều quan trọng là chọn một sản phẩm làm trắng phù hợp với loại da của bạn và có thể thích ứng với nó.
Đồng thời, cần lưu ý rằng hầu hết các sản phẩm làm trắng sẽ hấp thụ độ ẩm từ da và da cần có đủ độ ẩm để duy trì quá trình làm trắng thông thường. Vì vậy, khi sử dụng các sản phẩm dưỡng trắng, hãy đảm bảo làn da được dưỡng ẩm đầy đủ.
Đặc điểm làn da, thói quen sinh hoạt và yếu tố di truyền của mỗi người là khác nhau, điều này có thể khiến cùng một sản phẩm cho những phản ứng khác nhau ở những người khác nhau. Vì vậy, trước khi lựa chọn sản phẩm dưỡng trắng phù hợp với mình, bạn cần hiểu rõ về làn da của mình. Điều này bao gồm các loại da, mối quan tâm và nhu cầu. Khi lựa chọn sản phẩm, nên đọc kỹ nhãn thành phần để đảm bảo sản phẩm đó có chứa các thành phần đã được chứng minh là có lợi cho việc làm trắng da như vitamin C, vitamin E, axit trái cây, v.v. Đồng thời, nếu đây là lần đầu tiên bạn sử dụng một sản phẩm cụ thể, bạn nên tiến hành kiểm tra độ nhạy để đảm bảo rằng sản phẩm đó không gây ra phản ứng dị ứng.
Liệu các thành phần làm trắng mới ra mắt có tốt hơn không?
Mặc dù các thành phần làm trắng mới liên tục xuất hiện trên thị trường và được đưa vào các sản phẩm, kéo theo đó là những tuyên bố quảng cáo khẳng định kết quả vượt trội. Tuy nhiên, những thành phần mới này thường chưa được chứng minh là có thể sử dụng lâu dài. Trước đây, đã có trường hợp một số thành phần làm trắng được cơ quan y tế phê duyệt nhanh chóng bị ngừng sản xuất do có vấn đề. Trên thực tế, những thành phần được công nhận và tiếp tục xuất hiện trên thị trường có nghĩa là chúng tương đối an toàn và hiệu quả nên chúng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Hơn nữa, những nguyên liệu đã được chứng minh trước đây thường tiết kiệm chi phí hơn những nguyên liệu mới.
Vì vậy, khi lựa chọn sản phẩm dưỡng trắng, hãy cân nhắc hợp lý đặc điểm làn da của bản thân và lựa chọn sản phẩm phù hợp thay vì mù quáng theo đuổi sản phẩm mới hay bị hướng dẫn bởi các quảng cáo.
Tài liệu tham khảo:
Trang web tài nguyên da liễu New Zealand https://dermnetnz.org/
Học viện Da liễu Hoa Kỳ https://www.aad.org/
Trường Cao đẳng Da liễu Australia https://www.dermcoll.edu.au/